Podczas „Drugiej Jesieni 2021” ukazał się numer szósty serii „Acta Schulziana”. Publikacja nosi tytuł: „Nam tutaj została wyznaczona specjalna rola: Drohobycz – Lublin” i przybliża środowiska tych miast i kluczowe postacie zaangażowane w badania i upamiętnianie dzieła Brunona Schulza.

Wydawana od 2015 roku seria książek „Acta Schulziana” adresowana jest do humanistów, naukowców, ludzi kultury i pasjonatów – miłośników twórczości artysty i pisarza Brunona Schulza (1892-1942). Adresatami serii są również osoby zaciekawione wielokulturową historią Drohobycza. Podstawą serii jest międzynarodowa współpraca środowisk nauki i kultury Drohobycza i Lublina oraz kontakty z miłośnikami twórczości Schulza na całym świecie. Publikacje serii sygnowane są przez Muzeum Pokój Brunona Schulza w Drohobyczu, wydawcami są: Stowarzyszenie Festiwal Brunona Schulza w Lublinie i Polonistyczne Centrum Naukowo-Informacyjne im. Igora Menioka Uniwersytetu w Drohobyczu; redaktorzy serii – Wiera Meniok i Grzegorz Józefczuk. Teksty prezentowane są w dwóch wersjach językowych – po polsku i po ukraińsku.

Numer 6 „Acta Schulziana” ukazał się dzięki finansowemu wsparciu Miasta Lublin (Projekt Stowarzyszenia Festiwal Brunona Schulza w Lublinie: Bruno4ever 2021-2023. Dni Brunona Schulza – SchulzFest). Prezentacja publikacji odbyła się w ramach programu „Drugiej Jesieni 2021” w dniu 20 listopada w Centrum Współpracy Ukraińsko-Austriackiej w Drohobyczu (ul. Iwana Franki 14).

Poniżej publikujemy „Słowo wstępne” numeru 6 „Acta Schulziana”, spis treści (część polska i część ukraińska) i dwa z kilkudziesięciu dokumentów, będących ilustracjami do zamieszczonych tam tekstów: recenzję „Sklepów cynamonowych” z „Dziennika Urzędowego Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego”(1934) oraz dedykację Jerzego Ficowskiego na karcie tytułowej „Okolic sklepów cynamonowych” dla Mychajła Szałaty, wybitnego drohobyckiego ukrainisty i kulturoznawcy, który pierwszy po wojnie w Drohobyczu pisał o Brunonie Schulzu (od 1965 roku!); bardzo ciekawe schulzologiczne publikacje Szałaty nie znalazły wtedy szerszego „oddźwięku”.
 

Słowo wstępne

Publikacja „Nam tutaj została wyznaczona specjalna rola”: Drohobycz – Lublin jest szóstą książką ukazującą się w ramach rozpoczętego w 2015 roku dwujęzycznego cyklu wydawnictw „Acta Schulziana”, sygnowanego przez Muzeum Pokój Brunona Schulza w Drohobyczu.

Pierwszy numer zawierał zapomniane teksty Brunona Schulza, poświęcone Maurycemu Lilienowi i Feliksowi Lachowiczowi, drugi przynosił wystąpienia przygotowane na Drugą Jesień – coroczny projekt odbywający się w Drohobyczu w rocznicę śmierci pisarza, trzeci – ukazał się w 15. lecie Muzeum Pokoju Brunona Schulz i opowiadał o genezie oraz zbiorach tej wyjątkowej, społecznej placówki pamięci autora Sklepów cynamonowych, czwarty był antologią otwartą Bruno Schulz w poezji, zaś piąty – pierwszą w tej serii publikacją monograficzną tekstów jednego autora, przyjaciela Drohobycza i Festiwalu – Tomasza Dostatniego OP. 

 W tytule szóstego numeru, jaki teraz oddajemy do rąk Czytelników, umieściliśmy cytat z artykułu W ułamkach zwierciadła, czyli Schulz w Lublinie prof. Władysława Panas (1947-2005): Nam tutaj została wyznaczona specjalna rola. Taki jest jeden z dwóch głównych wątków tego numeru „Acta Schulziana” – pokazać chociażby w szkicowej formie wyróżniony, „metafizycznie i realnie”, specjalny udział lubelskich środowisk kultury, naukowców i artystów oraz aktywistów, w pracy na rzecz pamięci o Brunonie Schulzu, przywracania Schulzowi jego rodzinnego miasta, a przede wszystkim wspierania ukraińskich, drohobyckich elit i liderów, którzy wzięli na siebie odpowiedzialność za pamięć o Wielkim Drohobyczaninie w jego rodzinnym mieście, zakładając Centrum Polonistyczne Uniwersytetu w Drohobyczu i inicjując Międzynarodowy Festiwal Brunona Schulza.

Przypominamy wydarzenia roku 1992, który UNESCO ogłosiło Rokiem Brunona Schulza, piszemy o schulzowskich projektach naukowych i artystycznych historyk sztuki Małgorzaty Kitowskiej-Łysiak, twórcy teatralnego Leszka Mądzika, artysty Tadeusza Mysłowskiego zdając sobie sprawę, że moglibyśmy rozwijać jeszcze długo indeks lubelskich nazwisk znaczących w sprawach Schulza na tej linii Lublin-Drohobycz. Przywołujemy zaskakujące i ciekawe fakty, jak na przykład o recenzji opowiadań Schulza w „Dzienniku Urzędowym Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego”. Zamieszczamy też krótką recenzyjną notę Sławomira Marca, znanego współczesnego artysty i teoretyka sztuki, o jednej z wystaw, jakie organizowało Stowarzyszenie Festiwal Brunona Schulza, aby zaledwie zasygnalizować to, co działo się schulzowskiego w Lublinie w ostatnich kilkunastu latach i dzieje się nadal.    

Pragniemy jednakże podkreślić wiodące znaczenie drugiej części tego numeru „Acta Schulziana”, jaka jest niezwykle ważna również z punktu widzenia tzw. misji lubelskiej. Prezentujemy wyczerpująco, na ile to jest aktualnie możliwe, schulzologiczne dokonania prof. Mychajło Szałaty (1937-2020), wybitnego ukrainisty i kulturoznawcy, poety i społecznika z Uniwersytetu w Drohobyczu, który 1965 roku jako pierwszy (po wojnie) w prasie drohobyckiej opublikował tekst o Brunonie Schulzu, namawiając mieszkańców miasta do poszukiwania śladów jego twórczości. Dokonania Szałaty były jeżeli nie lekceważone, to pomijane, nie miał forum, na jakim mógłby rozmawiać w Drohobyczu o Brunonie Schulzu.

Ta część szóstego numeru „Acta Schulziana” zmusza nas do rewizji tezy, że w pamięci o Schulzu w Drohobyczu była przez jakiś czas pustka; nie, zawsze ktoś o tę pamięć dbał. Dowiadujemy się o tym wszystkim dzięki projektowi badawczemu Kseni Wileńskiej, absolwentki drohobyckiej polonistyki, uczennicy Wiery Meniok. Jest to wzorowy i wymowny przykład pracy dydaktyczno-naukowej. 

 Nie byłoby tego numeru „Acta Schulziana” bez przychylności oraz wysiłku wielu osób (specjalne ukłony dla Mariki Karalus). Dziękujemy drukarni „Poswit” w Drohobyczu i jej redaktorom za wyrozumiałość i cierpliwość, można tę solidną firmę polecać z czystym sercem. Przede wszystkim dziękujemy miastu Lublin, prezydentowi Krzysztofowi Żukowi i wydziałowi kultury Urzędu Miasta Lublin za konsekwentne wsparcie duchowe i finansowe, dzięki któremu ukazuje się numer szósty „Acta Schulziana”.

Dziękujemy za udział w naszej misji.

Wiera Meniok, Grzegorz Józefczuk

Spis treści

Słowo wstępne ………………………………………………………………6
Grzegorz Józefczuk, Lublin i Drohobycz.Epizody, posłańcy, misje………..10
Władysław Panas, W ułamkach zwierciadła,czyli Schulz w Lublinie ………32
j.i., Bogaty indywidualizm autora…  ………………………………..………44
Bruno Schulz, Przy końcu zimy…  …………………………………..………50
Grzegorz Józefczuk, Profesor Małgorzata:Lublin artystyczny i Drohobycz schulzowski …………………………………………………………………..54
Grzegorz Józefczuk, Samotność jest ich wspólnym DNA ……………………66
Grzegorz Józefczuk, Minimalistycznie o samotności ……………………….76
Sławomir Marzec, Sztuka ilustracji, ilustracja sztuki ………………….……86

Wiera Meniok, Schulzowskie wątki w twórczości Mychajła Szałaty ………..92

Mychajło Szałata, Bruno Schulz …………………………………………….106

Mychajło Szałata, Magiczny świat Brunona Schulza ……………………….116

Mychajło Szałata, Drohobycka powieść-chimera Brunona Schulza ………..134

Ksenia Wileńska, Ścieżki schulzologiczne Profesora Mychajła Szałaty
(materiały badań)…………………………………………………………….150

Ksenia Wileńska, Niezakończona rozmowa z Profesorem Szałatą ………….196

Зміст

Переднє слово ………………………………………………………………7

Ґжеґож Юзефчук, Люблін і Дрогобич.Епізоди, посланники, місії……….11
Владислав Панас, В уламках дзеркала, або Шульц у Любліні……………33
j.i., Багатий індивідуалізм автора…  ………………………………..…….45
Бруно Шульц, Наприкінці зими…  ………………………..……………….51
Ґжеґож Юзефчук, Професор Малґожата: Люблін мистецький
та Дрогобич шульцівський………………………………………………….55
Ґжеґож Юзефчук, Самотність – це їх спільна ДНК ………………………67
Ґжеґож Юзефчук, Мінімалістично про самотність ………………………77
Славомир Мажец, Мистецтво ілюстрації, ілюстрація мистецтва ……87

Віра Меньок, Шульцівські сюжети у творчості Михайла Шалати ……93

Михайло Шалата, Бруно Шульц  ……………………………………………107

Михайло Шалата, Дивосвіт Бруно Шульца ……………………………….117

Михайло Шалата, Дрогобицька повість-химерія Бруно Шульца …………135

Ксенія Віленська, Шульцознавчі стежки Професора Михайла Шалати (матеріали досліджень)………………………………………………………151

Ксенія Віленська, Незакінчена розмова з Професором Шалатою……….197